Τι είναι η Αγιουρβέδα;
Η λέξη Αγιουρβέδα (Ayurveda) προέρχεται από δύο λέξεις της σανσκριτικής διαλέκτου. Πρώτο συνθετικό της είναι η λέξη Ayus, που σημαίνει ζωή και δεύτερο συνθετικό της η λέξη Veda που σημαίνει επιστήμη.
Με άλλα λόγια λοιπόν, η Αγιουρβέδα θεωρείται η επιστήμη της ζωής ενώ διεθνώς αποκαλείται «Η Μητέρα όλων των θεραπευτικών τεχνών». Πρόκειται για ένα ολιστικό σύστημα υγείας που έχει σκοπό να μας βοηθήσει να ελέγχουμε τη ζωή μας χωρίς την παρεμβολή ασθενειών.
Η φιλοσοφία της, βασίζεται στην πεποίθηση ότι η υγεία και η ευημερία μας στηρίζεται σε μία λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο σώμα, το μυαλό και το πνεύμα μας. Συνεπώς, η Αγιουρβέρα αποσκοπεί όχι τόσο στη θεραπεία της ασθένειας αλλά στη βελτίωση της καλής υγείας.
Κεντρικό ρόλο στη φιλοσοφία της Αγιουρβέδα παίζει η πεποίθηση ότι ο νους είναι ένα όργανο που ασκεί βαθιά επίδραση στο σώμα. Συνεπώς, η απελευθέρωση από τις ασθένειες εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα επίπεδα συνειδητότητας που μας χαρακτηρίζουν.
Παρότι όμως η Αγιουρβέδα μας καλεί να στρέψουμε την προσοχή μας εσωτερικά, προκειμένου να αναζητήσουμε καλύτερη υγεία, παράλληλα διαθέτει και ένα πλήθος από συμβουλές, θεραπείες και διατροφικά συστήματα, τα οποία χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες και υπόσχονται την καταπολέμηση των ασθενειών.
Η Αγιουρβέδα ως θεραπευτική μέθοδος
Η Αγιουρβέδα δίνει μεγάλη έμφαση στην πρόληψη και τη διατήρηση της υγείας μέσω της ισορροπίας. Η ισορροπία αυτή πρέπει να υπάρχει στη σκέψη, τη διατροφή και τον γενικότερο τρόπο ζωής που υιοθετούμε.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες, ενδογενείς και εξωγενείς, που μπορούν να προκαλέσουν ανισορροπία, η οποία και θα εκδηλωθεί με την μορφή ασθένειας. Συνεπώς, μέσα μας εξελίσσεται διαρκώς μία «μάχη» ανάμεσα στην ισορροπία και την ανισορροπία. Αυτό που υποστηρίζει η Αγιουρβέδα είναι ότι, όταν κατανοήσουμε τη φύση και τη δομή της ανισορροπίας, μπορούμε να επαναφέρουμε την τάξη και την ισορροπία.
Εξισορροπώντας τις τρεις ενέργειες του σώματος
Σύμφωνα με την αγιουρβέδικη παράδοση, υπάρχουν τρεις τύποι ενέργειας ή αλλιώς 3 θεμελιώδεις αρχές που είναι παρούσες στα πάντα: η Vata, η Pitta και η Kapha.
Για την Αγιουρβέδα, το σώμα, το μυαλό και η συνείδηση συνεργάζονται προκειμένου να διατηρηθεί η ισορροπία. Παράλληλα, υποστηρίζεται η άποψη ότι ολόκληρο το σύμπαν αποτελεί αλληλεπίδραση των 5 βασικών στοιχείων: αιθέρας, αέρας, φωτιά, νερό και γη. Συνεπώς, η Vata, η Pitta και η Kapha είναι συνδυασμοί αυτών των στοιχείων που εντοπίζονται ως μοτίβα σε ολόκληρο το σύμπαν.
Η Vata είναι η ενέργεια που σχετίζεται με την κίνηση και συντίθεται από τα στοιχεία του αιθέρα και του αέρα. Κυβερνά δραστηριότητες όπως η αναπνοή, η κίνηση των ιστών, οι παλμοί της καρδιάς και όλες τις κινήσεις που κάνουν οι μεμβράνες των κυττάρων. Όταν βρίσκεται σε ισορροπία, η Vata ενισχύει τη δημιουργικότητα και την ευελιξία ενώ όταν βρίσκεται σε ανισορροπία προκαλείται φόβος και άγχος.
Η Pitta που αποτελείται από φωτιά και αέρα, εκφράζεται ως ο μεταβολισμός του σώματος. Κυβερνά την πέψη, την απορρόφηση, τη θρέψη και τη θερμοκρασία του οργανισμού. Όταν είναι σε ισορροπία ενισχύει την κατανόηση και την ευφυία ενώ όταν βρίσκεται σε ανισορροπία προκαλεί θυμό, μίσος και ζήλεια.
Η Kapha είναι η ενέργεια που διαμορφώνει τη δομή του σώματος και δημιουργείται από γη και νερό. Εφοδιάζει τον οργανισμό με νερό και ενυδατώνει τους ιστούς και το δέρμα, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Όταν βρίσκεται σε ισορροπία, η Kapha εκφράζεται με αγάπη, ηρεμία και συγχώρεση ενώ όταν διαταραχτεί οδηγεί σε εξαρτήσεις, απληστία και φθόνο.
Αγιουρβέδα και κατάθλιψη
Για την Αγιουρβέδα, η κατάθλιψη είναι επακόλουθο της ανισορροπίας της Kapha, που προκαλεί την κακή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Κατά συνέπεια, οι αγιουρβεδικές θεραπείες για την κατάθλιψη επικεντρώνονται στην εξισορρόπησή του, ώστε να ανακτηθούν οι φυσιολογικές λειτουργίες.
Η διέγερση των ζωτικών κέντρων με την κατάλληλη τροφή του εγκεφάλου βοηθούν στη βελτίωση της κατάστασης. Παράλληλα, δεδομένου ότι το άγχος και η κατάθλιψη συχνά εμφανίζονται μαζί, η διαχείριση του στρες παίζει και εδώ σημαντικό ρόλο. Μία από τις καλύτερες μεθόδους που προτείνει η Αγιουρβέδα είναι ο διαλογισμός, ο οποίος βοηθά στη χαλάρωση και την επαναφορά του συστήματός μας. Μερικές ακόμη τεχνικές διαχείρισης του άγχους είναι η γιόγκα και η πρακτική της προσοχής.
Αγιουρβέρδα και διατροφή
Η Αγιουρβέδα έχει καθιερώσει οδηγίες για το τι, πώς, και πότε πρέπει να τρώμε, ανάλογα με τον σωματότυπό μας. Ανάλογα λοιπόν με το αν είστε Vata, Pitta, ή Kapha, υπάρχουν διαφορετικές διατροφικές συστάσεις.
Vata
Τα άτομα που ανήκουν στον τύπο Vata προτείνεται να καταναλώνουν μαγειρεμένα φαγητά σε ζεστή θερμοκρασία, με μέτρια προσθήκη καρυκευμάτων. Τροφές που πρέπει να περιλαμβάνει η διατροφή τους είναι: η βρώμη, το ρύζι, τα αβγά, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα γλυκά και ώριμα φρούτα, οι καρποί και το σησαμέλαιο. Από καρυκεύματα προτείνονται ο κουρκουμάς, το κύμινο, το κόλιαντρο και το τζίντζερ.
Οι τροφές που πρέπει να περιορίσουν περιλαμβάνουν το κόκκινο κρέας, τα σκληρά τυριά, τα στυφά και αποξηραμένα φρούτα και τα ωμά λαχανικά.
Pitta
Τα άτομα που ανήκουν στον τύπο Pitta πρέπει να καταναλώνουν κρύα και ελαφρώς καρυκευμένα πιάτα, με γλυκιές και πικρές γεύσεις. Οι τροφές που πρέπει να συμπεριλάβουν στη διατροφή τους είναι: το κριθάρι, το ρύζι, η βρώμη, το σιτάρι, το κοτόπουλο, η γαλοπούλα, το γάλα, το βούτυρο, το ανάλατο τυρί, περιορισμένα όσπρια, γλυκά φρούτα, σαλάτες και ωμά λαχανικά. Από σπόρους, προτείνονται οι ηλιόσποροι και οι κολοκυθόσποροι ενώ από μπαχαρικά το κάρδαμο, η κανέλα και ο κουρκουμάς.
Ο τύπος pitta θα πρέπει να αποφεύγει τα προϊόντα ζωικής προέλευσης, τα αβγά και τα θαλασσινά, τις φακές, τα όξινα φρούτα και λαχανικά, τους λιπαρούς σπόρους και τα καυτερά μπαχαρικά.
Kapha
Η διατροφή που προτείνεται για αυτό τον τύπο περιλαμβάνει καυτερά, ελαφριά, και ξηρά φαγητά. Επίσης είναι προτιμότερες οι πικρές, όξινες, και πικάντικες γεύσεις. Τα καλύτερα τρόφιμα για αυτόν τον τύπο είναι: το φαγόπυρο, το κεχρί, το κοτόπουλο, το κουνέλι, τα θαλασσινά, το γάλα κατσίκας, οι κόκκινες φακές, τα μαύρα φασόλια, το μάνγκο, τα ροδάκινα, τα βερίκοκα, τα αχλάδια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και (σε μικρές ποσότητες) οι κολοκυθόσποροι και ηλιόσποροι.
Από την άλλη, θα πρέπει να αποφύγει τροφές όπως: γλυκοπατάτες, βρώμη, σιτάρι, γαλακτοκομικό και λίπος, τηγανιτά φαγητά, ξινά φρούτα, βολβοί, σπόροι, γλυκαντικές ουσίες, το αλάτι και το βούτυρο γκι.
Τα υπέρ και τα κατά της διατροφής Αγιουρβέδα
Τα υπέρ:
- Προάγει έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής
- Περιλαμβάνει απλά φαγητά
- Επικεντρώνεται σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης
- Έχει θετικές επιδράσεις στην πρόληψη των ασθενειών
- Ενθαρρύνει την προσεκτική κατανάλωση φαγητού
- Συμβάλλει στο ισορροπημένο βάρος μέσω της σωστής πέψης
- Μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης χρόνιων ασθενειών
Τα κατά:
- Δεν πρόκειται απλώς για ένα απλό διατροφικό σύστημα αλλά έναν συνολικό τρόπο ζωής, που χρειάζεται να υιοθετηθεί πλήρως
- Η εύρεση ορισμένων προϊόντων είναι δύσκολη
- Η γευστική προσαρμογή σε ορισμένες τροφές μπορεί να μην είναι εύκολη
- Απαιτεί αφοσίωση στον τρόπο που μαγειρεύετε και τρώτε
Μάλαξη Αγιουρβέδα
Αμπιάνγκαμ: Η συγκεκριμένη τεχνική μάλαξης καταπραΰνει τους πόνους και οδηγεί σε βαθιά χαλάρωση και ευεξία. Παράλληλα, επιταχύνει το μεταβολισμό, μειώνει την ένταση στο νευρικό σύστημα, βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου και συμβάλλει στην γενικότερη υγεία και ομορφιά.
Βίσχες: Γίνεται με επιλεγμένα ζεστά λάδια με βάση το σωματότυπο του κάθε ατόμου και επιφέρει την ενδυνάμωση όλων των συστημάτων του σώματος, τονώνοντας το μεταβολισμό.
Πόντι Κίτζι: Η συγκεκριμένη τεχνική ενεργοποιεί τη σπονδυλική στήλη, την επιδερμίδα και τα όργανα. Καταπραΰνει τους μυϊκούς πόνους και βελτιώνει τις αθλητικές επιδόσεις, την κυκλοφορία του αίματος και τον αριθμό των κινήσεων στις αρθρώσεις. Είναι ιδανική για πόνους που προκαλεί η αρθρίτιδα και για την καταπολέμηση της ακαμψίας.
Μάρμα: Η παραδοσιακή αυτή θεραπεία απελευθερώνει την ενέργεια και ενεργοποιεί την ικανότητα του σώματος για αυτοΐαση. Εφαρμόζεται μέσα από πιέσεις σε συγκεκριμένα σημεία ενώ βοηθά στην απομάκρυνση των τοξινών και την ροή της ενέργειας ανάμεσα στο φυσικό και το ενεργειακό σώμα.
Γκάρσαμ: Μία αγιουρβέδικη τεχνική που ενισχύει τη λειτουργία του λεμφικού συστήματος, συμβάλλοντας στην καταπολέμηση του συσσωρευμένου λίπους και τη μείωση του λιπώδους ιστού.
Nάσυαμ: Είναι μία θεραπεία «κάθαρσης» που πραγματοποιείται με την εφαρμογή ελαίων στα ρουθούνια και τον λαιμό. Καταπολεμά παθήσεις όπως η ιγμορίτιδα, οι ημικρανίες, ο πονοκέφαλος και ορισμένες νευρολογικές δυσλειτουργίες.
Κάρνα Πούραν: Κατά την θεραπεία αυτή, εφαρμόζεται φαρμακευτικό λάδι στα αυτιά για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Ενδείκνυται για πόνους στα αυτιά, κώφωση, βόμβο των αυτιών, πονοκεφάλους, ζαλάδες, ιλίγγους καθώς και για ασθένειες των δοντιών και των ούλων.
Άκσι Τάρπανα: Σε αυτή τη θεραπεία εφαρμόζεται θεραπευτικό βούτυρο από γάλα βουβάλου στα μάτια για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Ενδείκνυται για παθήσεις των ματιών που σχετίζονται με την επιδείνωση των Pitta και Vata.
Μπάσπα Σβένταν: Είναι μία θεραπεία όπου χρησιμοποιούνται ατμοί από αφεψήματα θεραπευτικών βοτάνων που ενδείκνυται για ορισμένες περιπτώσεις, όπως οι πόνοι στις αρθρώσεις και στους μύες, η αρθρίτιδα, τα προβλήματα στην πλάτη και η ακαμψία στις αρθρώσεις.
Η γνώση των αγιουρβέδικων τεχνικών μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς μπορούμε να φέρουμε ισορροπία στο σώμα, το μυαλό και την συνείδησή μας. Κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές στην καθημερινότητά μας, μπορούμε όχι μόνο να οδηγηθούμε σε σωματική και πνευματική ισορροπία αλλά και να εξασφαλίσουμε περισσότερη υγεία και καλύτερη ποιότητα ζωής.
