Τι Είναι ο Κουρκουμάς – Προέλευση
Ο κουρκουμάς είναι ένα ανεκτίμητης αξίας μπαχαρικό γύρω από το οποίο κρύβονται πολυπληθείς θεραπευτικές ιδιότητες, αλλά και μια πλούσια αρχαία παράδοση που το συνοδεύει, αφού ο λαός της Ασίας και Μέσης Ανατολής το είχε καθιερώσει από πολύ παλιά έως και σήμερα σε διάφορες πτυχές της καθημερινότητας του.
Μάλιστα, ο κουρκουμάς κυκλοφορεί ενίοτε και με ονομασίες, όπως κουρκούμη, κουρκουμίνη, κιτρινόριζα ή χρυσόριζα.
Κουρκουμίνη, λοιπόν, είναι εκείνη η έντονη πορτοκαλοκίτρινη σκόνη που προέρχεται από τον θρυμματισμό του ξερού κοτσανιού του φυτού κουρκούμη (curcuma longa), το οποίο είναι ένας τροπικός πολυετής θάμνος της οικογένειας των Ζιγγιβερίδων, ενώ φύεται στην Ινδία και την Ινδονησία.
Ετυμολογία της Λέξης Κουρκούμη
Η λατινική ονομασία της κουρκούμης, “curcuma longa” βασίζει την προέλευσή της στην αραβική λέξη “kurkum” που σημαίνει σαφράν ή κρόκος.
Η κουρκούμη θεωρείται ως το ινδικό σαφράν ή κίτρινη πιπερόριζα στα κινέζικα, ένας χαρακτηρισμός που έχει τις βάσεις του στην Μεσαιωνική Ευρώπη, αφού η χρήση του ήταν ως υποκατάστατο του μπαχαρικού “σαφράνι“, που ήταν μακράν ακριβότερο.
Ο αγγλικός όρος “turmeric” που χρησιμοποιείται για την κουρκούμη είναι ετυμολογικά συγγενής με τον απαρχαιωμένο γαλλικό όρο “terre – merite“, και αυτός αντίστοιχα προέρχεται από τον λατινικό όρο “terra merita” (αξιέπαινη γη).
Κουρκουμάς και Κάρυ
Ο κουρκουμάς πολλές φορές ταυτίζεται λανθασμένα με το κάρυ, ίσως και λόγω όμοιου χρώματος.
Το κάρυ δεν είναι ένα αυτοτελές μπαχαρικό, αλλά είναι ένα μείγμα από διάφορα καρυκεύματα.
Περιέχει λοιπόν μια μεγάλη ποσότητα κουρκουμίνης (20-30%) μαζί με μερικά άλλα βασικά συστατικά όπως κόλιαντρο, κύμινο, τζίντζερ, κάρδαμο, κανέλα, γαρίφαλο, διάφορα είδη πιπεριού, κ.τλ.
Οι Χρήσεις του Κουρκουμά
Ο κουρκουμάς συναντάται κυρίως ως καρύκευμα που χαρίζει ένα όμορφο χρυσαφί χρώμα και ιδιαίτερο άρωμα στα πιάτα της Νότιας Ασίας και της Μέσης Ανατολής (κυρίως της Ινδίας, του Ιράν, του Πακιστάν και του Μπαγκλαντές).
Η κουρκουμίνη συνιστά ένα από τα θεμελιώδη συστατικά της ασιατικής κουζίνας, και κυρίως σε αλμυρά πιάτα (χωρίς να λείπουν και μερικά γλυκά).
Συγχρόνως, πέρα από τον τομέα της μαγειρικής, ο κουρκουμάς έχει και άλλες εναλλακτικές χρήσεις όπως:
- Ο κουρκουμάς είναι το βασικό συστατικό της σκόνης κάρυ (όπως ειπώθηκε και λίγο παραπάνω). Με βάση την περιεκτικότητά του σε κουρκουμά μεταβάλλεται και η γεύση του.
- Χρησιμοποιείται σε επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως αναψυκτικά, παγωτά, γιαούρτια, κέικ, χυμούς πορτοκαλιού, μπισκότα, popcorn, δημητριακά, σάλτσες, μουστάρδα, τυριά, βούτυρα, σούπες, κλπ., για να εξισορροπήσει το ξεθώριασμα, ως υποκατάστατο του πολύ ακριβότερου σαφράν.
- Με τον κωδικό Ε100, ακόμη, συναντάται ως πρόσθετο τροφίμων για να προστατεύει τα προϊόντα από την ηλιακή ακτινοβολία.
- Η κουρκούμη διατίθεται και φρέσκη, εκτός από σκόνη, όπως άλλωστε και το τζίντζερ.
- Παρόλο που η κιτρινόριζα χρησιμοποιείται κυρίως με την μορφή σκόνης, σε μερικές περιοχές της Ινδίας, όπου τα φύλλα καλλιεργούνται τοπικά (Μαχαράστρα, Γκόα), τα φύλλα κουρκούμης με την διακριτική τους γεύση χρησιμεύουν στο να τυλίξουν και να μαγειρέψουν τα τρόφιμα.
- Το χαρτί κιτρινόριζας χρησιμοποιείται επίσης στην χημική ανάλυση ως δείκτης οξύτητας και αλκαλικότητας. Το χαρτί είναι κίτρινο, όταν έρχεται σε επαφή με όξινα και ουδέτερα διαλύματα, ενώ μετατρέπεται σε ερυθρό με τα αλκαλικά διαλύματα.
- Η χρήση του κουρκουμά εκτείνεται και στην ινδική παράδοση, που είχε αποδοθεί ιερή θρησκευτική χροιά στο φυτό και μάλιστα χρησιμοποιείτο σε διάφορες θρησκευτικές και γαμήλιες τελετές.
- Η ινδική παραδοσιακή ιατρική έχει ενσωματώσει την κουρκούμη σε πολλές θεραπείες κατά καιρούς. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται για να θεραπεύσει προβλήματα όπως η δυσπεψία, οι λοιμώξεις του λαιμού, το κρυολόγημα, οι ασθένειες στο συκώτι, και τοπικά για την απολύμανση πληγών και δερματικών παθήσεων.
- Η κιτρινόριζα παράγει μια κακή βαφή υφάσματος, αφού δεν είναι μια βαφή ταχείας μορφής, αλλά συνήθως χρησιμοποιείται σε υφάσματα της Ινδίας, όπως για παράδειγμα τα σάρι και τις ρόμπες των μοναχών, λαμβάνοντας έτσι πνευματική χροιά. Κι αυτό εξαιτίας του χρώματός της, αφού συνδέθηκε με τον ήλιο.
Κουρκουμάς και Βιοδιαθεσιμότητα
Παρά το γεγονός ότι είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο πως ο κουρκουμάς έχει χαμηλά επίπεδα απορροφητικότητας, απαιτείται ελάχιστη μόνο ποσότητα (5-50 μm) για να αναδείξει τις ευεργετικές του ιδιότητες στον ανθρώπινο οργανισμό.
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, ενδείκνυται η χρήση του κουρκουμά μαζί με μαύρο πιπέρι, πιπερόριζα, βούτυρο ή γάλα ghee για την ενδυνάμωσης της βιοδιαθεσιμότητας και της δράσης του μπαχαρικού.
Μάλιστα, λέγεται ότι το μαύρο πιπέρι λειτουργεί ενισχυτικά ως και χίλιες φορές περισσότερο στην απορροφητικότητα του κουρκουμά από τον οργανισμό.
Κουρκουμάς Θεραπευτικές Ιδιότητες
Ο κουρκουμάς ίσως θεωρείται το πιο ισχυρό φάρμακο της φύσης (υπερτροφή) αφού συνοδεύεται από ένα πλήθος ευεργετικών δράσεων που μπορεί να παρέχει στο ανθρώπινο σώμα, και η συμβολή του εξισώνεται με διάφορα χημικά φάρμακα.
Ας δούμε, λοιπό, μερικές από τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού curcuma longa:
- Είναι η φυσική εναλλακτική της κορτιζόνης, χωρίς βέβαια τις αρνητικές επιπτώσεις της. Περιέχει ουσίες που συναντώνται και στα παυσίπονα και λειτουργεί κατά του πόνου.
- Φημίζεται για την αντικαρκινική δράση που φέρει και δρα προληπτικά ενάντια στην εμφάνιση διαφόρων μορφών καρκίνου.
- Μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης χωρίς να προκαλεί τις παρενέργειες ενός χημικού αντικαταθλιπτικού φαρμάκου.
- Βοηθά τον εγκέφαλο να αναπλάθει τις βλάβες του, καθώς πολλαπλασιάζει τα εγκεφαλικά κύτταρα.
- Καταπραΰνει τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
- Δρα προληπτικά κατά των γαστρεντερικών ασθενειών, όπως η σπαστική κολίτιδα και γενικά καλυτερεύει την κατάσταση της πέψης και του στομάχου.
- Έχει παρατηρηθεί ότι διακόπτει την ανάπτυξη της ασθένειας Αλτσχάϊμερ.
- Ανακουφίζει τις πληγές, την αλλεργία, την ακμή και τις δερματικές παθήσεις με τοπική χρήση.
- Είναι ιδανικό για την αποτοξίνωση του οργανισμού, αφού απομακρύνει τις τοξίνες από το ήπαρ.
- Είναι κατάλληλο και για την παύση της διάρροιας.
- Σταματάει την αιμορραγία, εάν τοποθετηθεί πάνω από πληγές, και επισπεύδει την διαδικασία της επούλωσής τους.
- Επωφελεί τους πάσχοντες από μετατραυματικό στρες και άλλες ψυχικές διαταραχές που συνοδεύονται από τραυματικές αναμνήσεις.
- Προλαμβάνει και κατευνάζει τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος.
Φυσικό Ρόφημα Κουρκουμά: Ιδανικό για Αποτοξίνωση & Χαλάρωση
Υλικά (Οι δοσολογίες αναλογούν για την παρασκευή δύο δόσεων του ροφήματος)
- 2 φλυτζάνια νερό ή γάλα καρύδας, αμυγδάλου ή βιολογικό
- 1 κουταλιά μέλι ή κάποιο γλυκαντικό όπως στέβια ή ζαχαρίνη
- 1 κουταλάκι του γλυκού κουρκουμά σε σκόνη
- 1 ξυλάκι ή 1 κουταλιά του γλυκού κανέλα
Προαιρετικά μπορούν να προστεθούν και τα εξής:
- 1 κουταλιά λάδι καρύδας
- Μισό κουταλάκι βανίλια σε σκόνη
- 1 πρέζα τζίντζερ, φρέσκο ή σε σκόνη
- 2 κόκκοι μαύρο πιπέρι
- 1 πρέζα μοσχοκάρυδο ή τριμμένο γαρύφαλλο
Τα συγκεκριμένα μπαχαρικά συμβάλλουν στο να ενισχύσουμε την βιοδιαθεσιμότητα του κουρκουμά, ώστε να βρει μεγαλύτερη απορρόφηση από τον οργανισμό μας.
Σαφώς, και μπορείτε να προσθέσετε όποιο άλλο υλικό ή μπαχαρικό της αρεσκείας σας, σύμφωνα με τις γεύσεις που προτιμάτε, προσαρμόζοντας την συγκεκριμένη συνταγή καταλλήλως στα γούστα σας.
Εκτέλεση
Η παρασκευή του ροφήματος είναι πολύ απλή!
Βάζουμε όλα τα υλικά σε μια μικρή κατσαρόλα και σιγοβράζουμε σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά.
Στην συνέχεια, σουρώνουμε το ρόφημά μας, ειδικά σε περίπτωση που έχουμε προσθέσει ξύλο κανέλας, κόκκους πιπέρι, κ.α.
Που Μπορώ να Προμηθευτώ Σκόνη Κουρκουμά;
Το συγκεκριμένο μπαχαρικό μπορούμε να το εντοπίσουμε και να το προμηθευτούμε πολύ εύκολα σε κάθε μαγαζί με μπαχαρικά και βότανα και σε μερικά σούπερ μάρκετ.
Ακόμη, με μια επίσκεψη σε κάποιο μαγαζί που εξειδικεύεται στα βιολογικά προϊόντα ή σε κάποιο φαρμακείο, μπορείτε να τον αποκτήσετε και σε μορφή συμπληρώματος διατροφής.
Καλύτερα να προτιμήσετε τον βιολογικό κουρκουμά, ώστε να μην έχει υποστεί επεξεργασία.
Κουρκουμάς Παρενέργειες
Η κιτρινόριζα φημίζεται για την ισχυρή της δράση στο ανθρώπινο σώμα.
Γι’ αυτό, σε περίπτωση που λαμβάνετε οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή, θα πρέπει οπωσδήποτε να λάβετε τη συμβουλή του γιατρού σας για το αν μπορείτε να το εντάξετε στις διατροφικές σας συνήθειες.
Επίσης, καλό είναι να αποφεύγεται από εγκυμονούσες γυναίκες και θηλάζουσες μητέρες.
Αλλοίωση της Σκόνης Κουρκουμά
Γνωρίζοντας ότι τα μπαχαρικά, όπως άλλωστε και ο κουρκουμάς, συνήθως πωλούνται αναλόγως του βάρους τους, υπάρχει ο κίνδυνος να νοθεύεται από τοξικούς και φθηνότερους παράγοντες που μοιάζουν πολύ στο χρώμα, όπως το οξείδιο του μόλυβδου, το οποίο αν προστεθεί δίνει στον κουρκουμά ένα πορτοκαλο-κόκκινο χρώμα, αντί του χρυσοκίτρινου που έχει εξ αρχής.
Το μπαχαρικό μπορεί επίσης να αναμειχθεί με κίτρινη metanil (κίτρινο οξύ 36), μια απαγορευμένη πλέον βαφή για την χρήση της σε τρόφιμα.
Αν σας άρεσε αυτό που μόλις διαβάσατε, μοιραστείτε το με τους φίλους σας! Θα σήμαινε πολλά για τη μικρή μας ομάδα και σας ευχαριστούμε προκαταβολικά για αυτό!
