Σπαθόλαδο, βαλσαμόχορτο, υπερικόν, St John’s wort είναι κάποιες μόνο από τις γνωστότερες ονομασίες του βοτάνου με τα κίτρινα άνθη και τα κόκκινα στίγματα πάνω σε αυτά.
Τα στίγματα αυτά διακρίνονται καλύτερα όταν επάνω στα άνθη πέσει φως και είναι αυτά που φέρουν τα έλαια και τις ρητίνες με τις ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες.
Το βάλσαμο που προέρχεται από το βότανο αυτό έχει αντικαταθλιπτική και αντιφλεγμονώδη δράση. Η επιστημονική του ονομασία είναι: Hypericum Perforatum L. (Υπερικόν το Διάτρητον).
Σπαθόλαδο: ιστορία που χάνεται στο βάθος των αιώνων
Το σπαθόλαδο από την αρχαιότητα θεωρούταν θεραπευτικό για αμέτρητα προβλήματα υγείας.
Ο Διοσκουρίδης για παράδειγμα θεωρούσε ότι ήταν ιαματικό για τη μαλάρια και τα τσιμπήματα φιδιών. Η δημοφιλία του φυτού συνέχισε να μεγαλώνει μέχρι την εποχή του Ιπποκράτη και του Γαληνού και στη συνέχεια κατέκτησε και την αρχαία Ρώμη. Για όλα αυτά μας ενημερώνει ο βοτανολόγος Κρίστοφερ Χομπς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αρχαίοι Σπαρτιάτες το χρησιμοποιούσαν ευρέως για την επούλωση πληγών από όπου προέρχεται και η ονομασία “σπαθόλαδο”, δηλαδή το λάδι που τοποθετείται πάνω στις πληγές, οι οποίες προκαλούνται στις μάχες, συνήθως από σπαθί.
Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε σε τελετουργικά πολλών θρησκειών μεταξύ των οποίων και η χριστιανική.
Ονομάστηκε βότανο του Αγίου Ιωάννη καθώς η παράδοση θέλει τη συγκομιδή των κίτρινων λουλουδιών του να γίνεται τον Ιούνιο και συγκεκριμένα ανήμερα της γιορτής του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή (24 Ιουνίου).
Όλες οι θρησκείες θεωρούσαν ότι το βότανο είχε τη δύναμη της κάθαρσης των “κακών πνευμάτων” ή ενεργειών.
Ιδιότητες του σπαθόλαδου
Τα πιο ωφέλιμα για τον οργανισμό συστατικά του βαλσαμόχορτου είναι η υπερικίνη και η υπερφορίνη.
Και οι δύο αυτές ουσίες βοηθούν στην ρύθμιση της συναισθηματικής διάθεσης. Από αυτήν την ιδιότητα, γνωστή από την αρχαιότητα προέρχονται και εκφράσεις όπως “βάλσαμο για τη ψυχή”.
Η υπερικίνη έχει και αντισηπτική δράση κάτι που την καθιστά ιδανική για την επούλωση πληγών και καταπολέμηση μολύνσεων. Τέλος, χάρη στη τανίνη, το φυτό φέρει στυπτικές ιδιότητες και ενισχύεται η αντιφλεγμονώδης δράση του βοηθώντας σε μυϊκούς και άλλους πόνους.
Με λίγα λόγια οι ιδιότητες του σπαθόχορτου είναι:
• Αντικαταθλιπτικές
• Αντισηπτικές
• Επουλωτικές
• Αντιφλεγμονώδεις
• Αντιικές
• Αντιβακτηριακές
Χρήσεις του σπαθόλαδου
Μερικές από τις παθήσεις στις οποίες δρα θεραπευτικά είναι:
• Ήπια και μέτριας μορφής κατάθλιψη
• Αγχώδης διαταραχή
• Εγκαύματα
• Πληγές, μώλωπες
• Ψύξεις, μυϊκά πιασίματα
• Αιμορροΐδες
• Νευραλγίες
• Πόνοι περιόδου
• Ρύθμιση εμμηνόρροιας
• Συμπτώματα εμμηνόπαυσης
• Ισχιαλγίες
• Σπυράκια, δερματικές εκδορές
• Ρευματικοί πόνοι
• Εγκαύματα
• Ραγάδες
• Ρύθμιση λιπαρότητας τριχωτού κεφαλής
• Τριχόπτωση
Το βαλσαμόχορτο χρησιμοποείται είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά.
Εξωτερικά (σε μορφή ελαίου ή κρέμας) κυρίως για δερματικά προβλήματα, εγκαύματα, πληγές.
Εσωτερικά σε μορφή τσαγιού ή και ελαίου για στομαχικές διαταραχές, ενίσχυση ανοσοποιητικού, κατάθλιψη, αυπνίες κλπ. Ειδικά η εσωτερική χρήση γίνεται κατόπιν συμβουλής ειδικού ιατρού.
Προσοχή βέβαια χρειάζεται όταν χρησιμοποιείται το βότανο πριν την έκθεσή μας στον ήλιο μιας και αυξάνει την φωτοευαισθησία. Επίσης, αν ακολουθείτε κάποια φαρμακευτική αγωγή, συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Το βαλσαμόχορτο επιδρά με άλλες φαρμακευτικές ουσίες μειώνοντας ή και αυξάνοντας την ισχύ τους.
Μπορεί το σπαθόλαδο να βοηθήσει στις αιμορροΐδες;
Σύμφωνα με τους ειδικούς το σπαθόχορτο μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση των αιμορροΐδων, ειδικά όταν αυτές βρίσκονται στο αρχικό τους στάδιο. Μία κουταλιά την ημέρα είναι αρκετή για να δουν οι περισσότεροι ασθενείς αισθητή βελτίωση μιας και βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου.
Επίσης μπορούν να γίνουν επιθέματα με σπαθόλαδο πάνω στην ερεθισμένη περιοχή. Στην αντιμετώπιση των αιμορροΐδων συμβάλλει και ένας πιο υγιεινός τρόπος ζωής με άσκηση, πολλές φυτικές ίνες στη διατροφή σας, κατανάλωση πολλών υγρών καθώς και ελαιόλαδου.
Το σπαθόλαδο, όταν είναι φτιαγμένο με ελαιόλαδο, είναι ιδανική λύση μιας και συνδυάζει τις ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία του καρπού της ελιάς με αυτές του σπαθόχορτου.
Σπαθόχορτο και υγεία του προσώπου
Χάρη στην επουλωτική του δράση το βαλσαμόχορτο χρησιμοποιείται σε πολλά καλλυντικά για το πρόσωπο. Για παράδειγμα μπορείτε να βρείτε πολλές κεραλoιφές με σπαθόλαδο στα περισσότερα καταστήματα πώλησης φυτικών καλλυντικών, ηλεκτρονικά και μη.
Έτσι, με μία προσεκτική ανάγνωση σε διάφορες ετικέτες, φυτικών κυρίως καλλυντικών, θα το βρείτε με την ονομασία (σπαθόχορτο, βαλσαμόχοτρο, υπερικόν, έλαιο υπερικού, St John’s wort ή Hypericum perforatum L. που είναι και η επιστημονική του ονομασία).
Πολλοί είναι όμως και αυτοί που το χρησιμοποιούν στην πιο “φυσική” του μορφή, δηλαδή απλώνουν το βαλσαμόλαδο απευθείας στο πρόσωπο για να αντιμετωπίσουν μία σειρά από προβλήματα όπως:
• Εγκαύματα
• Ακμή
• Ατοπική δερματίτιδα
• Ρυτίδες
• Σπυράκια
• Έκζεμα
Σπαθόλαδο: ευεργετικό και στην υγεία των μαλλιών
Το σπαθόλαδο αποτελεί ένα φυσικό καλλυντικό για τα μαλλιά ακόμα και αν δεν αντιμετωπίζετε κάποιο σοβαρό πρόβλημα. Η ενυδατική, επουλωτική φύση του σε συνδυασμό με τη δράση του ενάντια σε ιούς και μικρόβια, μπορούν να δράσουν ενάντια στην λιπαρότητα και την πιτυρίδα ή ξηροδερμία του δέρματος του κεφαλιού.
Ακόμα όμως και αν αντιμετωπίζετε κάποιο σοβαρότερο πρόβλημα όπως η τριχόπτωση και πάλι το βαλσαμόχορτο μπορεί να αποδειχτεί σωτήριο. Το σπαθόλαδο χάρη στην αντιβακτηριακή και αντιφλεγμονώδη του δράση μπορεί να συνεισφέρει αισθητά στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης, ειδικά όταν αυτή προκαλείται από ιούς, βακτήρια και στρες.
Πώς φτιάχνεται το σπαθόλαδο / συνταγή
Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την ‘μαγική’ αυτή συνταγή αλλά εμείς θα σας δώσουμε την πιο κλασική, διαχρονική και δοκιμασμένη. Αυτήν που πιθανότατα θα βρείτε στα περισσότερα σπίτια που ακολουθούν παραδοσιακές και φυτικές μεθόδους αντιμετώπισης καθημερινών προβλημάτων υγείας.
Υλικά
Πολλά έλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν (π.χ. αμυγδαλέλαιο, καστορέλαιο) αλλά στην Ελλάδα προτιμάται το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο γιατί είναι οικονομικό, μπορείτε να το βρείτε εύκολα, έχει πληθώρα ευεργετικών για την υγεία συστατικών αλλά και για έναν “τεχνικό” λόγο που δεν είναι άλλος από την αντοχή του στην οξείδωση.
Δεύτερο υλικό είναι το ίδιο το σπαθόχορτο.
Για το φρέσκο σπαθόχορτο, γεμίστε το βάζο σας κατά ¾ με το φυτό ώστε το υπόλοιπο να συμπληρωθεί με ελαιόλαδο.
Αν πάλι χρησιμοποιείτε αποξηραμένο σπαθόχορτο τότε θα χρειαστείτε πολύ μικρότερη ποσότητα φυτού. Συγκεκριμένα, γεμίζετε με αυτό περίπου ¼ του βάζου. Να θυμάστε όμως ότι το αποξηραμένο σπαθόχορτο παράγει σπαθόλαδο με πολύ πιο ήπια δράση συγκριτικά με αυτό που παράγεται από το φρέσκο.
Αφού τοποθετήσουμε το βότανο στο βάζο, συμπληρώνετε με ελαιόλαδο της επιλογής σας.
Προτιμήστε προϊόν ψυχρής έκθλιψης και έξτρα παρθένο για μεγαλύτερη ιαματική δράση σε συνδυασμό με φρέσκο βαλσαμόχορτο.
Η διαδικασία βήμα-βήμα
1. Συλλέγετε το σπαθόχορτο σε ένα γυάλινο βάζο (αποστειρωμένο) 1 λίτρου.
Το βότανο δεν πρέπει να είναι νωπό διότι σε αντίθετη περίπτωση η υπερβολική υγρασία μπορεί να δημιουργήσει μούχλα.
2. Προσθέτετε το ελαιόλαδο, γεμίζοντας μέχρι το πρώτο χείλος του βάζου. Σφραγίζετε πολύ καλά το καπάκι.
Θα σας βοηθήσει πολύ το να σημειώσετε την ημερομηνία παρασκευής του σπαθόλαδου καθώς και την ημερομηνία λήξης του ελαιόλαδου που χρησιμοποιήσατε. Έτσι μπορείτε να ελέγχετε την ποιότητά του εύκολα ανά πάσα στιγμή, ειδικά αν φτιάχνετε κάθε χρόνο βαλσαμόλαδο.
3. Τοποθετήστε το βάζο σε ένα φωτεινό και ζεστό σημείο. Αν μπορείτε βάλτε το κοντά σε ένα παράθυρο που το βλέπει ήλιος και αφήστε το για 6-8 βδομάδες. Θα καταλάβετε πότε είναι έτοιμο όταν πλέον δείτε ότι το λάδι έχει πάρει το έντονο κόκκινο χρώμα για το οποίο είναι γνωστό το βαλσαμόχορτο.
4. Στραγγίζετε το περιεχόμενο του βάζου με ένα διπλό τούλι, ένα σουρωτήρι ή ένα φίλτρο καφέ. Αν ωστόσο μείνουν υπολείμματα του βοτάνου στο λάδι που προέκυψε τότε επαναλαμβάνετε τη διαδικασία όσες φορές χρειαστεί. Συνήθως δύο φορές αρκούν.
Έναν παρόμοιο με το δικό μας τρόπο παραγωγής σπαθόλαδου μπορείτε να παρακολουθείσετε στο βίντεο που ακολουθεί.
Στο διαδίκτυο θα βρείτε πολλά παραδείγματα με βιντεάκια για να πάρετε και άλλες ιδέες παρασκευής σπαθόλαδου που θα σας διευκολύνουν ειδικά αν είστε αρχάριοι.
Πού μπορώ να αγοράσω σπαθόλαδο;
Αν σας έχουν εντυπωσιάσει οι ευεργετικές ιδιότητες του σπαθόλαδου και θα θέλατε να τις χρησιμοποιήσετε για να βελτιώσετε οποιονδήποτε τομέα της υγείας σας, παρακάτω θα βρείτε μία λίστα με τα έλαια που επιλέξαμε για εσάς. Μπορείτε να τα προμηθευτείτε εύκολα και γρήγορα διαδικτυακά.
Τα περισσότερα από αυτά βέβαια μπορείτε να τα βρείτε και σε επιλεγμένα φαρμακεία καθώς και καταστήματα φυτικών ή και βιολογικών προϊόντων. Θα παρατηρήσετε ότι πολλά από τα προϊόντα έρχονται σε πολύ όμορφες συσκευασίες καθιστώντας τα υπέροχα δωράκια για φίλους και συγγενείς που προσέχουν την υγεία τους και αγαπούν τα φυτικά προϊόντα.
