Τι Είναι η Κατακράτηση Υγρών και τι την Προκαλεί;

Γράφει ο Πάρης Παπαχρήστος, Διαιτολόγος στην Αθήνα, MSc

Τι είναι η κατακράτηση υγρών;

Σου έχει συμβεί και εσένα να αυξηθεί το βάρος σου κατά 1 με 2 κιλά από τη μία μέρα στην άλλη χωρίς να ξέρεις το λόγο;

Ίσως να ευθύνεται η κατακράτηση υγρών, δηλαδή η υπερβολικά συσσωρευμένη ποσότητα υγρών στα κύτταρα και κατ’ επέκταση στους ιστούς του σώματός σου και στο κυκλοφορικό σου σύστημα.

Πώς μπορείς να καταλάβεις ότι η αύξηση του σωματικού σου βάρους οφείλεται σε κατακράτηση υγρών;

Για να αναγνωρίσεις την κατακράτηση νερού στο σώμα σου, θα παρατηρήσεις κάποια συμπτώματα. Αρχικά, χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι το πρήξιμο/φούσκωμα που θα αισθανθείς στην κάτω κοιλιακή χώρα, επομένως θα έχεις και αυξημένη περίμετρο μέσης.

Λίγο-πολύ το φούσκωμα στην κοιλιά είναι συχνό φαινόμενο που εμφανίζεται στους περισσότερους υγιείς ανθρώπους. Επιπλέον, είναι λογικό να εμφανίσεις πρήξιμο στο πρόσωπο και στα άκρα του σώματός σου.

Πως μπορεί να δημιουργηθεί η κατακράτηση υγρών;

Αυξημένη κατανάλωση αλατιού

Η πιο γνωστή αιτία κατακράτησης υγρών είναι η αυξημένη κατανάλωση αλατιού. Το νάτριο, το οποίο είναι το κύριο συστατικό του αλατιού, είναι υπεύθυνο για την επαναρρόφηση νερού από τους νεφρούς σου, οδηγώντας  στη συσσώρευσή του στους ιστούς του σώματός σου.

Έμμηνος ρύση

Άλλη σημαντική αιτία είναι η έμμηνος ρύση που παρουσιάζεται κάθε μήνα στις γυναίκες. Αν είσαι γυναίκα θα αντιμετωπίζεις συχνά αυτό το φαινόμενο. Λίγες ημέρες πριν και κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, δημιουργούνται ορισμένες ορμονικές διαταραχές. Κύριες ορμόνες που παίζουν ρόλο σε αυτό το φαινόμενο είναι η προγεστερόνη και τα επίπεδα των οιστρογόνων.

Οι ορμόνες αυτές εκτός από τη ρύθμιση της εμμήνου ρύσεως, είναι υπεύθυνες και για τη ρύθμιση της ποσότητας των υγρών στο σώμα σου. Επομένως, όταν οι ορμόνες αυτές μειώνονται εξαιτίας της εμμήνου ρύσεως, διαταράσσεται και η ομοιόσταση των υγρών στο σώμα σου.

Λήψη φαρμακευτικής αγωγής

Άλλη σημαντική παράμετρος στην κατακράτηση υγρών είναι η λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Υπάρχουν αρκετά φάρμακα που μπορούν να σου προκαλέσουν διαταραχή στην ισορροπία υγρών στον οργανισμό σου.

Ορισμένα από αυτά είναι:

• φάρμακα για την υπέρταση,
• τα αντιφλεγμονώδη,
• φάρμακα για την ανακούφιση από τον πόνο,
• τα αντιεπιληπτικά,
• φάρμακα κατά του καρκίνου και της νόσου του Πάρκινσον,
• ορμόνες κ.ά.

Σωματική αδράνεια

Επίσης, η σωματική αδράνεια οδηγεί σε κατακράτηση υγρών, κυρίως στα κάτω άκρα. Για παράδειγμα, αν έχεις καθιστική εργασία μπορεί να παρατηρήσεις οίδημα στα κάτω άκρα. Αυτό οφείλεται αποκλειστικά στη δύναμη της βαρύτητας.

Λεμφοίδημα

Μία πάθηση που μπορεί να προκαλέσει κατακράτηση υγρών είναι το λεμφοίδημα. Το λεμφοίδημα δημιουργείται από την απόφραξη του λεμφικού υγρού στους μαλακούς ιστούς με αποτέλεσμα τη δημιουργία οιδήματος. Οι λεμφαδένες εντοπίζονται κυρίως στη περιοχή της μασχάλης, στη βουβωνική περιοχή αλλά και στα άνω άκρα σου. Άρα, σε αυτά τα σημεία εντοπίζεται και το οίδημα.

Μη φυσιολογική λειτουργία κυκλοφορικού συστήματος

Τέλος, άλλη αιτία είναι η μη φυσιολογική λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κιρσών στα κάτω άκρα.

Σε αυτή την περίπτωση, οι φλέβες δεν μπορούν να επιστρέψουν αποτελεσματικά το αίμα πίσω στην καρδιά και δημιουργείται κατακράτηση υγρών στα κάτω άκρα (κιρσοί). Το φαινόμενο αυτό είναι πιο συχνό στα άτομα τρίτης ηλικίας.

Πως μπορείς να αντιμετωπίσεις την κατακράτηση υγρών;

Σημαντικό ρόλο στην κατακράτηση υγρών παίζει και η διατροφή σου. Όπως, αναφέραμε παραπάνω το αλάτι (συγκεκριμένα το νάτριο που περιέχει) μπορεί να οδηγήσει στη διαταραχή της ισορροπίας των υγρών στο σώμα σου.

Επομένως, φρόντισε να μειώσεις την ποσότητα αλατιού που καταναλώνεις καθημερινά σύμφωνα με τις συστάσεις. Δηλαδή, απέφυγε να καταναλώνεις πάνω από 6γρ. (1 κουτ. του γλυκού) αλάτι την ημέρα, ελέγχοντας προσεκτικά τις ετικέτες τροφίμων.

Από την άλλη αύξησε την πρόσληψη του καλίου, το οποίο έχει την αντίθετη δράση από το νάτριο και συμβάλει στην αντιμετώπιση της κατακράτησης. Τρόφιμα πλούσια σε κάλιο είναι τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά.

Αντίθετα, οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, μπορούν να κατακρατήσουν την τριπλάσια ποσότητα υγρών στο σώμα σου, με αποτέλεσμα να εμφανίσεις πρήξιμο. Ενώ αυξάνουν απότομα την ινσουλίνη και οδηγούν σε επαναρρόφηση νατρίου στους νεφρούς.

Τέλος, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις την κατακράτηση υγρών. Προσπάθησε να έχεις αυξημένη φυσική δραστηριότητα, τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση μέσα στην εβδομάδα.

Και το περίεργο; Αύξησε την κατανάλωση νερού, η οποία θα σε βοηθήσει στην καλύτερη ισορροπία των υγρών στον οργανισμό σου.

Κατακράτηση Υγρών – Συμπέρασμα

Η κατακράτηση υγρών εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν σχέση με τη διατροφή και τον τρόπο ζωής σου (lifestyle). Φρόντισε να αλλάξεις τις ανθυγιεινές καθημερινές σου συνήθειες, ώστε να απαλλαγείς από την κατακράτηση υγρών.

 
Βιβλιογραφία

• Mathis N. Mottelson, Christoffer C. Lundsgaard. Mechanisms in fluid retention – towards a mutual concept. 10 December 2019. https://doi.org/10.1111/cpf.12615
• Robert G. Hahn. Effects of diet, habitual water intake and increased hydration on body fluid volumes and urinary analysis of renal fluid retention in healthy volunteers. 19 May 2020
• Møller J. Nielsen S. · Hansen T.K. Growth Hormone and Fluid Retention. 1999, Vol.51, Suppl. 3 November 1999
• Ronco C, Costanzo MR, Bellomo R, Maisel AS. Pathophysiology of Fluid Retention in Heart Failure. : Diagnosis and Management. Contrib Nephrol. Basel, Karger, 2010, vol 164, pp 46–53
• Tianxin Yang 1, Mi Liu 2. Regulation and function of renal medullary cyclooxygenase-2 during high salt loading. Front Biosci (Landmark Ed)
• 2017 Jan 1;22:128-136. DOI: 10.2741/4476