“Kotsonis”

Φαρυγγίτιδα: Συμπτώματα, Διάρκεια & Μέθοδοι Αντιμετώπισης / Θεραπεία

Φαρυγγίτιδα: Συμπτώματα, Διάρκεια & Μέθοδοι Αντιμετώπισης / Θεραπεία

Γράφει η Dr Maria Karakitsou, MD (Hons) CCT ​in ​ENT ​-​ HNS & Paediatric ΕΝΤ, ​Neuro-Otology

Σίγουρα θα έχετε ακούσει τον όρο φαρυγγίτιδα πολλές φορές, πιθανόν γιατί αισθανθήκατε πόνο στο λαιμό, ή κάποιος από το οικογενειακό, φιλικό ή εργασιακό περιβάλλον εμφάνισε παρόμοια ενόχληση.

Η φαρυγγίτιδα δεν κάνει ιδιαίτερες διακρίσεις και προσβάλλει άτομα ανεξαρτήτως φύλου, φυλής και ηλικίας, αν και συχνότερα παρουσιάζεται στα παιδιά.

Όταν προσβάλλει τους ενηλίκους τείνει να επιμένει και σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται χρόνια ή υποτροπιάζουσα.

Όταν παρουσιάζεται στις μικρότερες ηλικίες η εικόνα δεν είναι καθόλου ευχάριστη, κυρίως για τους γονείς που ανησυχούν περισσότερο από τους μικρούς μας φίλους οι οποίοι παραμένουν ανθεκτικοί και θαρραλέοι – στις περισσότερες περιπτώσεις!

Ίσως γιατί ενστικτωδώς ξέρουν καλύτερα ότι οι ασθένειες είναι μέρος της ζωής και βοηθούν το ανοσοποιητικό μας σύστημα να αναπτυχθεί και να γίνει πιο ισχυρό!

Ειδικότερα στην περίπτωση της φαρυγγίτιδας, εάν αυτή αντιμετωπιστεί σωστά έχει εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό ίασης.

Είναι λοιπόν σημαντικό να ξέρουμε τα βασικά σημεία αυτής της νόσου έτσι ώστε να μπορούμε με ηρεμία και σωστές κινήσεις να πετύχουμε γρήγορη και πλήρη ανάρρωση!

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα βασικά.

Τι είναι η φαρυγγίτιδα

Η φαρυγγίτιδα αποτελεί ένας είδος λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.

Μπορεί να ταξινομηθεί ως οξεία ή χρόνια. Mε πιο απλά λόγια είναι η φλεγμονή ή/και ο ερεθισμός που εντοπίζεται στο πίσω μέρος του λαιμού, σημείο που είναι γνωστό ως στοματοφάρυγγας.

Το σημείο αυτό φαίνεται πολύ εύκολα αν ανοίξουμε το στόμα μας μπροστά από έναν καθρέφτη. Στο πίσω-πίσω μέρος του στόματος θα παρατηρήσουμε μια κοιλότητα, εκεί που καταλήγει η τροφή λίγο πριν καταπιούμε.

Λόγω της εντόπισής της η φλεγμονή στο φάρυγγα εκδηλώνεται με φαρυγγαλγία (πόνο στο πίσω μέρος του λαιμού) και οδυνοκαταποσία (πόνος όταν καταπίνουμε).

Τα συμπτώματα αυτά συνοδεύονται κάποιες φορές με πυρετό.

Επίσης μπορεί να εμφανιστούν και άλλες ενοχλήσεις όπως βήχας, βραχνή φωνή, φλέγματα, κεφαλαλγία, τσούξιμο και ερεθισμός στα μάτια, ωταλγία ή αίσθηση βουλωμένου αυτιού κλπ.

Τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν συνήθως 3-10 ημέρες αναλόγως την αιτία, την ανοσολογική κατάσταση του ατόμου και το πόσο έγκαιρα ξεκινήσουμε σωστή θεραπεία.

Πριν προχωρήσουμε στα αίτια, ας ξεκαθαρίσουμε κάποιους τύπους της φαρυγγίτιδας.

Τύποι φαρυγγίτιδας

Η ρινοφαρυγγιτίτιδα αφορά σε φλεγμονή του ρινοφάρυγγα δηλαδή του πίσω μέρους του λαιμού και της μύτης.

Είναι πολύ συχνή στο κοινό κρυολόγημα και στη γρίπη – είναι δηλαδή ιογενής.

Παρουσιάζεται με συμπτώματα από το φάρυγγα (πονόλαιμος, δυσκολία κατά την κατάποση, βήχας), από τη μύτη (μπουκωμένη μύτη, ρινική καταρροή, φτέρνισμα) αλλά προκαλεί και γενικευμένα συμπτώματα όπως μυαλγίες, κόπωση και δέκατα.

Η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα συνιστά φλεγμονή στο πίσω μέρος του λαιμού (του φάρυγγα που περιγράψαμε πιο πάνω) αλλά και στις αμυγδαλές (οι δύο μικρές μαλακές διογκώσεις που βρίσκονται πλάγια και μπροστά από τον φάρυγγα).

Οξεία φαρυγγίτιδα

Αίτια οξείας φαρυγγίτιδας

Η φαρυγγίτιδα οφείλεται σε ιούς, μικρόβια και παθογόνα βακτήρια αλλά και σε κάποιους άλλους παράγοντες που δεν έχουν σχέση με λοίμωξη (μη λοιμώδεις φαρυγγίτιδες).

Ιογενής φαρυγγίτιδα

Η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων της οξείας φαρυγγίτιδας είναι ιογενής, οφείλεται δηλαδή σε ιούς όπως ο ιός της γρίπης (influenza virus), του κοινού κρυολογήματος, ρινοϊοί,αδενοιοί κλπ.

Συμπτώματα ιογενούς φαρυγγίτιδας

Η ιογενής φαρυγγίτιδα εκδηλώνεται με τα τυπικά συμπτώματα της φαρυγγίτιδας δηλαδή πονόλαιμο, πόνο στην κατάποση σε συνδυασμό με ενοχλήσεις όπως βήχας, ρινική συμφόρηση με ή χωρίς καταρροή, κακουχία, δέκατα και πονοκέφαλο.

Λοιμώδης μονοπυρήνωση

Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στο ιό Epstein-Barr (ΕΒV) που προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση, γνωστή και ως νόσος του φιλιού αφού μεταδίδεται με φιλιά και αγκαλιές, όπως αυτά μεταξύ μανούλας-παιδιού και μεταξύ εφήβων.

Συμπτώματα λοιμώδους μονοπυρήνωσης

Yψηλός πυρετός, φαρυγγαλγία, πόνος κατά την κατάποση και γενικευμένη κόπωση-κακουχία.

Ο πάσχων παρουσιάζει τραχηλική ή διάχυτη λεμφαδενοπάθεια (πρησμένοι λεμφαδένες στο λαιμό ή/και στο σώμα), λευκό φαρυγγικό επίχρισμα (πύον στο φάρυγγα και τις αμυγδαλές) που μοιάζει με εκείνο του στρεπτόκοκκου ή της διφθερίτιδας και πετέχειες στην μαλακή υπερώα (πολύ μικρές αιμορραγικές κηλίδες στον ουρανίσκο).

Γύρω στην 4η με 10η μέρα και σε ποσοστό περίπου 5% εμφανίζεται κηλιδιβλατιδώδες εξάνθημα. Συνήθως οι ασθενείς είναι άτομα νεαρής, εφηβικής ηλικίας – και παρουσιάζουν σπληνομεγαλία (διογκωμένη σπλήνα) και λιγότερο συχνά ηπατομεγαλία (διογκωμένο συκώτι).

Διάγνωση λοιμώδους μονοπυρήνωσης

Η διάγνωση επισφραγίζεται εργαστηριακά (με το Monospot Test, την ανίχνευση των ειδικών αντισωμάτων εναντίον του ιού, την αύξηση τρανσαμινασών κλπ.) αφού πρώτα έχουμε αξιολογήσει ένα καλό ιστορικό σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα και τη σωστή κλινική εξέταση.

Θεραπεία λοιμώδους μονοπυρήνωσης

Η θεραπεία συνίσταται σε ενυδάτωση, ξεκούραση, παρακολούθηση και σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται λήψη αναλγητικών και κορτικοστεροιδών.

Προσοχή, εδώ τα αντιβιοτικά δεν έχουν θέση στη θεραπεία και αντενδείκνυνται!

Η λοιμώδης μονοπυρήνωση μπορεί ως περιγραφή να ακούγεται ανησυχητική (με σοβαρές επιπλοκές σε σπάνιες περιπτώσεις), ας θυμόμαστε όμως ότι πρόκειται για μια αυτοϊώμενη νόσο (κάνει δηλαδή τον κύκλο της και περνάει χωρίς ειδική θεραπεία).

Μεγαλύτερο του 90% του ενήλικου πληθυσμού έχει προσβληθεί από λοιμώδη μονοπυρήνωση έχοντας αναπτύξει τα φανταστικά αντισώματα (θυμάστε στην αρχή που λέγαμε για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού μέσω των ασθενειών;)

Μετά την ανάρρωση και για ένα εύλογο χρονικό διάστημα (περίπου 4 εβδομάδες)  συνιστάται αποχή από έντονες αθλητικές δραστηριότητες όπως ποδόσφαιρο, καράτε, μπάσκετ και παρόμοιες αθλοπαιδιές που μπορεί να οδηγήσουν σε τραυματισμό στην κοιλιά.

“’Μα γιατί απαγορεύονται αφού έχουμε αναρρώσει;” θα ρωτούσε εύλογα κάποιος.

Επειδή όπως είπαμε διογκώνεται το συκώτι και -λιγότερο συχνά- ο σπλήνας – σε περίπτωση που τραυματιστεί η κοιλίτσα υπάρχει ενδεχόμενο επικίνδυνης  αιμορραγίας.

Στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα

Είναι η πιο συνήθης οξεία μικροβιακή φαρυγγίτιδα και οφείλεται στον πυογόνο στρεπτόκοκκο (Streptococcus pyogenes), που ανήκει στην οικογένεια των β-αιμολυτικών στρεπτόκοκκων της ομάδας Α.

Προσβάλλει περίπου το 25% των παιδιών αλλά και το 10% των ενηλίκων. Χρήζει ιδιαίτερης προσοχής επειδή μπορεί δυνητικά να δημιουργήσει επιπλοκές.

Συμπτώματα στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας

Η οξεία στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα εμφανίζεται αιφνίδια με πόνο στο λαιμό, δυσκολία στην κατάποση, αλλαγή στην ομιλία, πονοκέφαλο και πόνο στην κοιλιά.

Μπορεί να συνοδεύεται από υψηλό πυρετό και διογκωμένους λεμφαδένες στο λαιμό. Οι αμυγδαλές είναι κόκκινες, διογκωμένες και συχνά επικαλύπτονται από λευκό, πυώδες επίχρισμα.

Διάγνωση στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας

Η πιο σημαντική εξέταση στην περίπτωση που υποπτευθούμε στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα είναι το Strep-test. Το Strep Test γίνεται σε οποιοδήποτε μικροβιολογικό εργαστήριο και το αποτέλεσμα βγαίνει πολύ γρήγορα!

Μπορεί να μην είναι 100% έγκυρο αλλά σε μεγάλο ποσοστό δίνει αξιόπιστα αποτελέσματα. Καλό θα ήταν το τεστ να γίνει μετά το πρώτο 24ωρο εκδήλωσης των οξέων συμπτωμάτων (για παράδειγμα του πυρετού) και να παρθεί δείγμα από τις αμυγδαλές και τον στοματοφάρυγγα.

Πρόκειται για μια… “επικίνδυνη” αποστολή που απαιτεί γρήγορες και αποφασιστικές κινήσεις. Κανείς δεν θέλει να αισθάνεται μια μπατονέτα να περιφέρεται στον πονεμένο λαιμό του, ιδιαιτέρως τα παιδιά!

Εξαιρετικά χρήσιμη και πιο έγκυρη είναι και η κανονική καλλιέργεια από το φάρυγγα, ωστόσο τα αποτελέσματά της βγαίνουν μετά από 24 με 48 ώρες.

Θεραπεία στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας

Στην περίπτωση που το Strep Test ή/και η καλλιέργεια είναι θετικά τότε -και μόνο τότε- έχει ένδειξη η αντιβίωση.

Το αντιβιόγραμμα είναι πολύ χρήσιμο εργαλείο που υποδεικνύει ποιο αντιβιοτικό είναι κατάλληλο να δοθεί για να καταπολεμήσει το βακτήριο.

Το αντιβιοτικό εκλογής είναι η γνωστή σε όλους Πενικιλλίνη, ενώ επί αλλεργίας στην Πενικιλλίνη φάρμακο εκλογής αποτελεί η Ερυθρομυκίνη.

Το αντιβιοτικό φάρμακο εξολοθρεύει μεν τα νοσογόνα βακτήρια αλλά μαζί με αυτά καταστρέφει και την τόσο ωφέλιμη εντερική βακτηριακή χλωρίδα!

Γι’αυτό όποτε χρειάζεται να πάρουμε αντιβίωση, θα πρέπει να φροντίσουμε να ενισχύσουμε και το μικροβίωμα του εντέρου μας λαμβάνοντας ένα προβιοτικό σκεύασμα ή καταναλώνοντας πρεβιοτικές τροφές.

Για τον πυρετό και τον πόνο χορηγούνται αναλγητικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (π.χ ιβουπροφαίνη) καθώς και τοπικά αναλγητικά gel και αναισθητικά spray για να μειωθεί ο πονόλαιμος και να διευκολυνθεί η κατάποση.

Προσοχή, δεν συνιστάται να χορηγούμε ασπιρίνη σε παιδιά και εφήβους κάτω των 19 ετών (ειδικά όταν έχουν κάποια λοίμωξη) λόγω του κινδύνου πρόκλησης συνδρόμου Reye, το οποίο προσβάλλει εγκέφαλο, ήπαρ και άλλα ζωτικά όργανα και είναι δυνητικά θανατηφόρο

Η ασπιρίνη μπορεί να χορηγηθεί σε παιδιά και έφηβους μόνο υπό αυστηρή ιατρική παρακολούθηση, όπως για παράδειγμα στις περιπτώσεις της νόσου Kawasaki.

Τα παραπάνω βήματα είναι σημαντικά γιατί όπως προείπαμε η στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα ενδέχεται να έχει επιπλοκές.

Περιαμυγδαλικό απόστημα

Στην περίπτωση που η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εξελιχθεί χωρίς αποτελεσματική θεραπεία, η λοίμωξη γίνεται πιο σοβαρή.

Εκτός δηλαδή από το στρεπτόκοκκο κάνουν την εμφάνισή τους και άλλα ανεπιθύμητα μικρόβια όπως τα αναερόβια.

Κάπως έτσι αρχίζει και συλλέγεται πύον μεταξύ της μιας αμυγδαλής και του άνω μέρος του φάρυγγα δίνοντας το περιαμυγδαλικό απόστημα.

Συμπτώματα περιαμυγδαλικού αποστήματος

Συνήθως προσβάλλει ενηλίκους κα σπανιότερα παιδιά. Εδώ τα κλασσικά συμπτώματα είναι πιο έντονα, το άτομο έχει αλλοιωμένη φωνή που συχνά καλείται “φωνή ζεστής πατάτας” – hot-potato voice, μιλάει δηλαδή σαν να έχει μια ζεστή πατάτα στο στόμα του.

Ακούγεται διασκεδαστικό αλλά δεν είναι. Ο ασθενής δεν μπορεί να ανοίξει καλά-καλά το στόμα του, έχει τον λεγόμενο τρισμό (ή τριγμό) λόγω σύσπασης των μυών της γνάθου.

Θεραπεία περιαμυγδαλικού αποστήματος

Το περιαμυγδαλικό απόστημα μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρές επιπλοκές απειλητικές για τη ζωή. Χρήζει λοιπόν άμεσης ιατρικής παρέμβασης.

Η θεραπεία είναι χειρουργική (διάνοιξη και παροχέτευση αποστήματος) και συντηρητική (στοματικές πλύσεις, αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη, ενυδάτωση – αναπλήρωση υγρών, αντιβιοτικά, κορτικοστεροειδή).

Σε περίπτωση υποτροπής του αποστήματος θα πρέπει να διερευνάται χειρουργικά η περιοχή με αφαίρεση και βιοψία της ύποπτης αμυγδαλής.

Άλλες επιπλοκές στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας

Ο ρευματικός πυρετός και η οξεία μεταστρεπτοκοκκική σπειραματονεφρίτιδα είναι επιπλοκές της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης όταν αυτή προσβάλλει τις βαλβίδες της καρδιάς ή τους νεφρούς αντίστοιχα.

Ευτυχώς είναι σπάνιες στις μέρες μας λόγω έγκαιρης διάγνωσης και σωστής πληροφόρησης.

Πολύ χρήσιμες είναι και οι ορολογικές εξετάσεις, όπως ο προσδιορισμός της στρεπτολυσίνης (ASTO) και μέτρηση αντισωμάτων της DNase B, που χρησιμοποιούνται στην παρακολούθηση εμφάνισης μεταλοιμωδών επιπλοκών της στρεπτοκοκκικής φαρυγγοαμυγδαλίτιδας.

Υπάρχουν και άλλα είδη στρεπτόκοκκων (π.χ. ο στρεπτόκοκκος της πνευμονίας) που ευθύνονται για την πρόκληση φαρυγγίτιδας καθώς και άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί και βακτήρια όπως το κορυνοβακτηρίδιο της διφθερίτιδας, ο αιμόφιλος της ινφλουέντζας (το εμβόλιο κατά του οποίου έχει συμβάλλει σημαντικά στην μείωση των κρουσμάτων), η γονόρροια και άλλα άτυπα μυκοβακτηρίδια.

Όσον αφορά στην διφθερίτιδα επιγραμματικά να αναφέρουμε ότι προκαλείται από το Corynebacterium diphtheriae και είναι μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη. Μετά την ευρεία εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού στην παιδική ηλικία, η νόσος  έχει εξαλειφθεί στις ανεπτυγμένες χώρες.

Μυκητιασική φαρυγγίτιδα

Ορισμένες περιπτώσεις φαρυγγίτιδας προκαλούνται από ζυμομύκητες όπως η Κάντιντα (Candida albicans) που αποτελεί φυσιολογικό σαπρόφυτο στο στοματικό βλεννογόνο.

Οι μυκητιασικές λοιμώξεις παρουσιάζονται κυρίως σε άτομα με χρόνιες παθήσεις και σε ανοσοκατασταλμένους, δηλαδή σε ασθενείς με μειωμένη άμυνα λόγω σοβαρών νοσημάτων ή εντατικών θεραπειών.

Χρόνια φαρυγγίτιδα

Εκτός από την οξεία υπάρχει και η χρόνια φαρυγγίτιδα, αυτή δηλαδή που διαρκεί περισσότερο από 4-6 εβδομάδες.

Συνήθως πρόκειται για οξεία (ιογενής ή μικροβιακή) φαρυγγίτιδα που παρά τη θεραπεία επιμένει ή φαρυγγίτιδα που οφείλεται σε μη λοιμώδη αίτια.

Η τελευταία προσβάλλει κατά κύριο λόγο ενηλίκους.

Αίτια χρόνιας φαρυγγίτιδας

Αλλεργία και αλλεργική φαρυγγίτιδα

Οι αλλεργίες είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που έχει διαρκώς αυξανόμενες επιπτώσεις στην υγεία μας και στην ποιότητα της ζωής μας.

Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζονται στο γιατρό με αλλεργικά συμπτώματα.

Στην περίπτωση της φαρυγγίτιδας που εξετάζουμε εδώ, υπάρχουν διάφοροι αλλεργιογόνοι παράγοντες όπως ακάρεα, οικιακή σκόνη, μούχλα, γύρη, τριχώματα και επιθήλια των ζώων αλλά και τροφές που μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή του φάρυγγα.

Συμπτώματα αλλεργικής φαρυγγίτιδας

Εκτός από το λαιμό, σχεδόν πάντα υπάρχουν συμπτώματα και από τη μύτη, τα μάτια και το λάρυγγα. Η φαρυγγίτιδα συνυπάρχει δηλαδή με ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα και λαρυγγίτιδα.

Αίσθημα ξηρού λαιμού, γαργάλημα στην περιοχή του λαιμού, αλλοίωση φωνής, βραχνάδα, ξηρός- ερεθιστικός βήχας, φλέγματα λόγω ρινικής καταρροής, τσούξιμο και δάκρυα στα μάτια τα οποία είναι συνήθως κόκκινα, γαργαλητό στη μύτη με διαφανείς εκκρίσεις – σαν νερό που στάζει -, μπούκωμα στη μύτη και φτέρνισμα.

Διάγνωση αλλεργικής φαρυγγίτιδας

Το ιστορικό και η εικόνα του αλλεργικού ατόμου θέτουν την υποψία αλλεργίας αλλά τα τεστ αλλεργίας είναι πολύ χρήσιμα γιατί αφενός επιβεβαιώνουν την αλλεργική αιτιολογία της φαρυγγίτιδας, αφετέρου καταδεικνύουν τον αλλεργικό παράγοντα.

Όταν λέμε τεστ αλλεργίας δεν εννοούμε μόνο τα δερματικά τεστ (δερμοαντιδράσεις δια νυγμού) αλλά και τις εξετάσεις αίματος όπως π.χ. RAST test όπου προσδιορίζεται το επίπεδο της ολικής και των ειδικών ανοσοσφαιρίνων Ε (IgE) του ορού.

Οι εξετάσεις αίματος είναι πιο δαπανηρές από τις δερματικές αντιδράσεις αλλά βοηθούν στη διάγνωση και ιδιαίτερα στην παρακολούθηση αλλεργιών.

Θεραπεία αλλεργικής φαρυγγίτιδας

Η αλλεργία αποτελεί μια αντίδραση της άμυνας μας όταν κάποιος  εσωτερικός ή εξωτερικός παράγοντας (ή συνδυασμός αυτών) έχει διαταράξει την ισορροπία της οργανισμού μας.

Καταπολεμώντας μόνο τα αλλεργικά συμπτώματα δεν προσφέρουμε τίποτα στην θεραπεία της αλλεργίας.

Καταρχάς απομακρύνουμε ή απομακρυνόμαστε εμείς από το αλλεργιογόνο αίτιο.

Στην περίπτωση των τροφικών αλλεργιών τα πράγματα είναι απλά: δεν τρώμε ότι μας προκαλεί αλλεργία!

Στην περίπτωση των υπολοίπων αλλεργιογόνων, υιοθετούμε κάποιες βασικές οδηγίες αποφυγής αλλεργιογόνου (allergen avoidance strategies) όπως:

  • πλύσιμο των κλινοσκεπασμάτων σε υψηλές θερμοκρασίες
  • καλό και τακτικό αερισμό όλων των δωματίων του σπιτιού και του γραφείου μας
  • συχνό σκούπισμα με ηλεκτρική σκούπα (το φίλτρο της οποίας θα πρέπει να αλλάζεται τακτικά)
  • καλό πλύσιμο και φροντίδα του κατοικίδιου μας
  • χρήση συσκευών που φιλτράρουν τον αέρα
  • έλεγχος της υγρασίας σε όλα τα δωμάτια και ειδικά στο μπάνιο (ένα απλό θερμόμετρο δωματίου αρκεί)

Εξίσου σημαντικό είναι να διατηρούμε το σώμα μας καθαρό, να ξεπλένουμε τη μύτη μας με φυσιολογικό ορό και να διατηρούμε μια καλή στοματική υγιεινή αφού πολλά εισπνεόμενα αλλεργιογόνα εισέρχονται στον οργανισμό μέσω της μύτης και του στόματος.

Οι παραπάνω συμβουλές είναι πιο αποτελεσματικές από τη λήψη αντιαλλεργικών φαρμάκων, αντιισταμινικών σκευασμάτων, κορτιζόνης και αποσυμφορητικών.

Σίγουρα έχουν θέση στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, θα πρέπει να θυμόμαστε όμως ότι η μη συνετή χρήση τους επιφέρει την κάλυψη των συμπτωμάτων, προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες και δεν συνεισφέρει στη θεραπεία.

Επίσης η μακροχρόνια χρήση τους ευνοεί τη δημιουργία γενικευμένων διαταραχών και πρόκληση χρόνιων νοσημάτων.

Η ξηρότητα του ατμοσφαιρικού αέρα

Ο ξηρός αέρας μπορεί να ερεθίσει το λαιμό και να προκαλέσει αίσθημα δυσκολίας στην κατάποση, και το χαρακτηριστικό “γρατζούνισμα” που αναφέρουν οι ασθενείς.

Η στοματική αναπνοή

Πολλές φορές λόγω οξείας ή χρόνιας ρινικής συμφόρησης αναγκαζόμαστε να εισπνέουμε από το στόμα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση ερεθιστικής φαρυγγίτιδας.

Ερεθιστικοί παράγοντες όπως η ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα, τα κοινά οικιακά χημικά, η έκθεση σε τοξικά προιόντα λόγω εργασιακών συνθηκών, οι χημικοί παράγοντες όπως ο καπνός και το οινόπνευμα μπορεί να προκαλέσουν χρόνια φαρυγγίτιδα..

Η μυϊκή κάκωση και κακή χρήση φωνής

Αν οι μύες του λαιμού χρησιμοποιούνται για μεγάλες περιόδους χωρίς ανάπαυση και οικονομία φωνής, τότε είναι πιθανή η πρόκληση χρόνιας φαρυγγίτιδας .

Η γαστροοισοφαγική ή/και η λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμηση

Είναι διαταραχή κυρίως του πεπτικού αλλά και αναπνευστικού συστήματος κατά τις οποίες τα οξέα του στομάχου παλινδρομούν στο φάρυγγα (μέρος του πεπτικού) και στο λάρυγγα (μέρος του αναπνευστικού) προκαλώντας ερεθισμό στους αντίστοιχους βλεννογόνους.

Η χρόνια φαρυγγίτιδα, η δυσπεψία (καούρα) λόγω της παλινδρόμησης του περιεχομένου του στομάχου, η αίσθηση ότι κάτι έχει σταθεί στο λαιμό μας (κόμπος στο λαιμό) αναγκάζοντας μας να βήχουμε ή να πίνουμε υγρά για να καθαρίσουμε το λαιμό μας, η αλλοίωση της φωνής και η βραχνάδα είναι χαρακτηριστικά συμπτώματα παλινδρόμησης.

Διάγνωση της γαστροισοφαγικής παλινδρόμησης

Γίνεται με βάση το ιστορικό, τα συμπτώματα και τα ενδοσκοπικά ευρήματα της γαστροσκόπησης και της ρινοφαρυγγοσκόπησης.

Θεραπεία γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης

Σε περίπτωση παλινδρόμησης χρειάζεται να ακολουθήσουμε μια υγιεινή διατροφή, να μειώσουμε τη λήψη ερεθιστικών παραγόντων όπως καφές, οινόπνευμα, καυτερές τροφές, να κάνουμε σωστή χρήση της φωνής και κυρίως να μην υποκύπτουμε στην παγίδα του στρες και του υπερβολικού άγχους που καταστρέφει την υγεία μας.

Εφόσον τα συμπτώματα επιμένουν, χορήγηση κατάλληλης αγωγής όπως οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων – proton pump inhibitors (PPIs).

Η χρόνια χορήγηση των PPIs θα πρέπει να είναι η έσχατη λύση αφού αρκετές μελέτες δείχνουν ότι σχετίζονται με την πρόκληση διαφόρων προβλημάτων όπως διαταραχή του μικροβιώματος του εντέρου, μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων, αύξηση εντερικών λοιμώξεων, οστεοπόρωση και άλλων διαταραχών.

Καρκίνος και φαρυγγίτιδα

Οι όγκοι του ρινοφάρυγγα, φάρυγγα, της γλώσσας ή του λάρυγγα μπορεί να εκδηλωθούν σαν ερεθισμός του φάρυγγα.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στη χρόνια φαρυγγίτιδα που εκδηλώνεται σε άτομα που κάνουν βαριά και μακροχρόνια χρήση καπνού και οινοπνεύματος.

Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να γίνεται αμέσως ενδοσκόπηση και διερεύνηση της αιτίας.

Παράγοντες κινδύνου για πρόκληση φαρυγγίτιδας

Ηλικία: Τα παιδιά και οι έφηβοι αντίστοιχα είναι πιθανότερο να αναπτύξουν στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα.

Κλειστοί χώροι συνωστισμού: Τόσο οι ιογενείς όσο και οι μικροβιακές φαρυγγίτιδες είναι εξαιρετικά μεταδοτικές και εξαπλώνονται σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, σχολικές αίθουσες, γραφεία και αεροπλάνα.

Μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα: Είμαστε πιο ευάλωτοι σε λοιμώξεις όταν η αντίσταση μας είναι χαμηλή. Οι συχνές αιτίες της μειωμένης ανοσίας περιλαμβάνουν την λοίμωξη HIV, τον διαβήτη, την χρόνια θεραπεία με στεροειδή, χημειοθεραπεία-ακτινοθεραπεία.

Υπάρχουν διάφορα γιατροσόφια για την αντιμετώπιση της φαρυγγίτιδας, δεν αποτελούν αντικείμενο όμως αυτού του άρθρου. Ο σκοπός μας είναι να εξηγήσουμε απλά και υπεύθυνα κάποιες αποτελεσματικές συμβουλές για την αντιμετώπιση της φαρυγγίτιδας.

Φυσικές μέθοδοι αντιμετώπισης φαρυγγίτιδας

Η απλή καλή ενυδάτωση

Πολλοί ασθενείς – ιδίως μικρά παιδιά – συχνά καταλήγουν στο ιατρείο ή το νοσοκομείο όχι λόγω φαρυγγίτιδας αλλά λόγω αφυδάτωσης που προκαλείται.

Φροντίζουμε λοιπόν να καταναλώνουμε συνέχεια και σιγά-σιγά ποσότητες υγρών. Προσοχή στα παιδάκια, πρέπει να καταναλώνουν λίγο-λίγο υγρά όπως νερό, σουπίτσα (ειδικά η κοτόσουπα που μαγειρεύεται σε μέτρια φωτιά για πολλές ώρες είναι θαυματουργή λόγω αναπλαστικών συστατικών που περιέχει όπως το κολλαγόνο), χυμοί (αραιωμένοι με νερό), σπιτικό ζωμό κοτόπουλου ή βοδινού και φυσικά ροφήματα.

Βότανα

Το τσάι του βουνού, το τίλιο και το σαλέπι είναι πολύ ευεργετικά στη φαρυγγίτιδα. Αν προσθέσουμε μέλι σε αυτά τα ροφήματα θα διαπιστώσουμε πόσο θα μαλακώσει ο πόνος και το γρατζούνισμα στο λαιμό. Δεν πίνουμε ποτέ καυτά αφεψήματα αλλά ούτε και παγωμένα.

Μέλι

Το μέλι όπως είπαμε είναι ότι πρέπει για να δώσει μια ευχάριστη γεύση στα ροφήματα. Εκτός από τη γλυκιά γεύση, διαθέτει και πολλές ευεργετικές ιδιότητες – αποτελεί φυσικό επουλωτικό πληγών, αντισηπτικό, ενυδατικό και ένα από τα καλύτερα αντιβηχικά (ειδικά για νυχτερινό βήχα).

Ένα κουταλάκι του γλυκού 4 φορές την ημέρα βοηθάει στο να μαλακώσει ο ξηρός, πονεμένος λαιμός της φαρυγγίτιδας. Μπορούμε να τρώμε το μέλι απευθείας ή διαλυμένο σε αφεψήματα.

Γαργάρες και στοματικές πλύσεις

Αν το φαρμακείο του σπιτιού δεν διαθέτει το ειδικό διάλυμα για γαργάρες κανένα πρόβλημα.

Πως φτιάχνουμε το διάλυμα;

Διαλύουμε 1 γεμάτο κουταλάκι του γλυκού αλάτι ή μαγειρική σόδα σε 250ml χλιαρό νερό το οποίο έχουμε πρώτα βράσει και αφήνουμε να κρυώσει πριν διαλύσουμε τη σόδα.

Δεν χρησιμοποιούμε ζεστό ή παγωμένο νερό.

Κάνουμε γαργάρες για 10 με 20 δευτερόλεπτα κάθε 4 ώρες. Όταν κάνουμε γαργάρες το υγρό θα πρέπει ιδανικά να φτάνει στο πίσω μέρος του λαιμού.

Για εκείνους που έχουν ευαίσθητο αντανακλαστικό εμέτου – δηλαδή κάνουν εύκολα εμετό -, αρκούν απλές στοματικές πλύσεις.

Οι στοματοπλύσεις και γαργάρες με απλό χαμομήλι και φασκόμηλο κάνουν εξίσου θαυμάσια δουλειά. Καθαρίζουν το στόμα και το στοματοφάρυγγα, βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής και αραιώνουν τις παχύρρευστες εκκρίσεις.

Πολύ χρήσιμες είναι και οι γαργάρες με μηλόξυδο – οργανικό κατά προτίμηση – αφού έχει διαπιστωθεί ότι το μηλόξυδο μειώνει την εξάπλωση της φλεγμονής λόγω των αντιβακτηριακών ιδιοτήτων του και διασπάει τις βλεννώδεις εκκρίσεις.

Διαλύουμε 2 κουταλιές της σούπας μηλόξυδο σε 250 ml χλιαρό νερό. Πάντα φτύνουμε το υγρό με το οποίο έχουμε κάνει τις πλύσεις.

Σπρέι για ερεθισμένο λαιμό

Εκτός από τις γαργάρες, για τοπική ανακούφιση μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και spray για τον λαιμό.

Και σε αυτή την περίπτωση το φαρμακείο της φύσης έχει προνοήσει. Το spray πρόπολης είναι μια καλή επιλογή. Είναι γνωστές οι αντιμικροβιακές ιδιότητες της πρόπολης. Έχει έντονη γεύση αλλά κάνει καλή δουλειά.

Υπάρχουν και άλλα sprays με φυσικούς αντιβακτηριακούς παράγοντες όπως θυμάρι, εχινάκεια, μενθόλη και η λίστα συνεχίζεται.

Υπάρχουν και ανάλογες καραμέλες για ανακούφιση του πονόλαιμου.

Τι επιτρέπεται να φάμε όταν έχουμε φαρυγγίτιδα;

Η συμβουλή ότι πρέπει να τρώμε παγωμένα στην φαρυγγίτιδα (π.χ. παγάκι, παγωτό) είναι παρωχημένη.

Το να τρώμε παγωτό είναι ευχάριστο σαν γεύση αλλά δεν βοηθάει ούτε στην ανάρρωση, ούτε στη μείωση της φλεγμονής (αλλά ούτε και στα κιλά).

Γενικότερα τα γαλακτοκομικά – γάλα, τυρί, παγωτό – θα πρέπει να αποφεύγονται στις λοιμώξεις ανώτερου (οξεία φαρυγγοαμυγδαλίτιδα) και κατώτερου αναπνευστικού γιατί ενισχύουν την έκκριση βλέννης και ως εκ τούτου τη δημιουργία παχύρρευστων εκκρίσεων.

Ειδικά αν το παιδί έχει φλέγματα ή μύξες θα πρέπει να ενυδατωθεί και να περιοριστεί η λήψη γαλακτοκομικών, γιατί έτσι πετυχαίνουμε αραίωση των εκκρίσεων και καλύτερη αποβολή τους.

Μπορούμε να καταναλώσουμε το κλασσικό γιαούρτι με λιπαρά ή το “ζωντανό” γιαούρτι με πέτσα. Είναι προϊόν ζύμωσης που βοηθάει τον οργανισμό και την “βιοισορροπία του εντέρου”, ειδικά αν παίρνουμε αντιβιοτική αγωγή.

Προσοχή στην κατανάλωση γιαουρτιών ή ροφημάτων γιαουρτιού που δεν προσφέρουν τίποτα άλλο από άδειες θερμίδες και πολλή-πολλή ζάχαρη.

Ελέγχουμε πάντα τις πληροφορίες διατροφικής αξίας που αναγράφονται στα γιαούρτια. Αποφεύγουμε αυτά που έχουν επεξεργασμένη ζάχαρη ή τεχνητά γλυκαντικά. Προτιμούμε αυτά με καλλιέργειες Lactobacillus Acidophilus και Lactobacillus Casei οι οποίες ενισχύουν τα καλά βακτήρια του εντέρου.

Εκτός από τα γαλακτοκομικά τα οποία δεν ενδείκνυνται στη φλεγμονή και εν προκειμένω στην φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, θα πρέπει να αποφεύγεται και η κατανάλωση ζάχαρης.

Η επεξεργασμένη ζάχαρη είναι απαγορευτική για τον οργανισμό πόσο μάλλον όταν αυτός είναι υπό καθεστώς λοίμωξης. Η ζάχαρη ενισχύει τον πολλαπλασιασμό των παθογόνων (βλαβερών) βακτηρίων, ενισχύει τη φλεγμονή και καθυστερεί την επούλωση και ανάρρωση.

Ένας από τους μηχανισμός είναι και η διαταραχή της πολύτιμης ισορροπίας των καλών βακτηρίων που έχουμε στο σώμα μας.

Αν θέλουμε οπωσδήποτε να φάμε κάτι γλυκό, μια καλή λύση είναι η σοκολάτα υγείας με υψηλή περιεκτικότητα σε κακάο. Οι πολυφαινόλες της σοκολάτας υγείας έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και σύμφωνα με μελέτες βοηθούν στη μνήμη και στη σωστή καρδιαγγειακή λειτουργία.

Επιτρέπεται να τρώμε όλων των ειδών τις τροφές ακόμα και τις στερεές εφόσον ο πονόλαιμος δεν μας εμποδίζει.

Όπως προείπαμε η κοτόσουπα είναι μια πολύ καλή επιλογή αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να περιοριστούμε μόνο σε αυτή και μόνο στην κατανάλωση υγρών τροφών.

Βασικές συμβουλές για εμάς και τα παιδιά μας

Πλένουμε καλά και συχνά τα χέρια μας, ειδικά πριν το φαγητό, μετά τη χρήση της τουαλέτας, και μετά το φτάρνισμα ή το βήχα.

Εναλλακτικά χρησιμοποιούμε απολυμαντικά gel με βάση το οινόπνευμα για να απολυμάνουμε τα χέρια όταν δεν υπάρχει διαθέσιμο σαπούνι και νερό.

Αποφεύγουμε τη στενή επαφή με αρρώστους.

Όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε χρησιμοποιούμε χαρτομάντηλο το οποίο ξεφορτωνόμαστε  αμέσως! Αν δεν έχουμε χαρτομάντηλο χρησιμοποιούμε την εσωτερική επιφάνεια του αγκώνα μας για να καλύψουμε τη μύτη και το στόμα μας.

Δεν χρησιμοποιούμε την παλάμη μας για να καλύψουμε το στόμα μας, όλα τα μικρόβια θα πάνε κατευθείαν εκεί!

Όταν αρρωστήσουμε δεν πανικοβαλλόμαστε. Ακολουθούμε τη θεραπευτική αγωγή και αν δεν νιώθουμε καλύτερα ζητούμε περαιτέρω ιατρική βοήθεια.

Όταν αρρωστήσουν τα παιδιά μας,  διατηρούμε την ψυχραιμία μας, παρακολουθούμε την εξέλιξη των συμπτωμάτων, ακούμε το ένστικτό μας και συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.

Τέλος ας θυμόμαστε ότι οι καθημερινοί πολέμιοι της υγείας μας είναι το άγχος και ο βλαβερός τρόπος ζωής.

Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής, φυσικής και πνευματικής άσκησης σε συνδυασμό με θετική σκέψη.

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ

Ασήμωμα / Χρύσωμα Μωρού από Νονά: Μοναδικές Ιδέες Φυλαχτών

ΕΠΟΜΕΝΟ

Ταχίνι: Θερμίδες, Ιδιότητες, Θρεπτικά Συστατικά & Οφέλη για την Υγεία

Μην χάσετε...